کامپوزیت های تقویت شده با فایبر
معرفی
مقدمه ای بر کامپوزیت های تقویت شده با فایبر
کامپوزیت ها به علت rigid بودن مقاومت نسبتا پایینی در برابر پیشرفت ترک دارند کامپوزیت های تقویت شده با فایبر (FRCs) مواد دندانی پیشرفته ای هستند که مزایای کامپوزیت های رزینی، با استحکام و دوام مازاد فایبرهای تقویت کننده در آن ها ترکیب شده است. این کامپوزیت ها را میتوان به تنهایی یا به همراه الیاف تقویت کننده پلی اتیلنی استفاده نمود.
فایبر ها به طور معمول از موادی همچون پلی اتیلن یا گلس ساخته میشوند و در ساختار ماتریکس کامپوزیت ادغام میشوند و از این طریق ویژگی های مکانیکی کامپوزیت را بهبود میبخشند.
کامپوزیت های تقویت شده با فایبر کاربرد های متعددی در دندانپزشکی دارند، از آن ها میتوان در ترمیم ها، پروتز ها و در همه مواردی که استحکام بیشتر و مقاومت در مقابل ترک و شکست لازم باشد، استفاده نمود. به این ترتیب در دندان های ترک خورده میتوان ناحیه ترک دندانی را با فایبر ها پوشش داده و تقویت نمود ، همچنین در نواحی تضعیف شده کف پالپ چمبر ، دیواره های اطراف حفره دسترسی و درون کانال های گشاد جهت تقویت ریشه میتوان از مزایای این فایبر ها استفاده کرد.
ترکیب و ساختار
کامپوزیت های تقویت شده با فایبر شامل ۲ جزء اصلی هستند : جزء اول ماتریکس رزینی که یک ماده پلیمری بوده و بالک کامپوزیت را تشکیل میدهد و موجب بروز ویژگی های هندلینگ و زیبایی کامپوزیت ها میشود و جزء دوم فایبر های تقویت کننده هستند که در ماتریس رزین پراکنده می شوند و برای تقویت کامپوزیت، بهبود استحکام کششی، مقاومت در برابر شکست و پیشرفت ترک و مقاومت در برابر خستگی به کار می روند. این فایبر ها معمولاً در یک جهت مشخص و از پیش تعیین شده قرار می گیرند تا خواص مکانیکی کامپوزیت ها را به حداکثر برسانند.
انواع فایبر های تقویت کننده
انواع مختلفی از فایبر در کامپوزیت های تقویت شده با فایبر استفاده می شود که هر کدام خواص و مزایای منحصر به فردی را ارائه می دهند. معمولا فایبر های با بیس گلس مانند سیلیس یا کوارتز به دلیل استحکام بالا، سختی و سازگاری با رزین های دندانی مورد استفاده قرار می گیرند. از طرفی فایبر های پلی اتیلن سبک و انعطاف پذیر بوده و در مواردی که نیاز به کانتورینگ و سازگاری با سطوح منحنی دارند مناسب هستند.
انواع دیگر الیاف مانند الیاف کربن یا آرامید نیز ممکن است در کاربردهای دندانپزشکی خاص مورد استفاده قرار گیرند که استحکام و دوام استثنایی را ارائه می دهند.
کاربرد ها در دندانپزشکی
کامپوزیت های تقویت شده با فایبر کاربردهای زیادی در دندانپزشکی ترمیمی، پروتز و همچنین در ارتودنسی و پریودنتیکس دارند.
در ترمیمی، از FRCها برای تقویت ساختارهای ضعیف دندان مانند کاسپ ها یا شکستگی و ترک دندان استفاده می شود و در عین حال ساختار طبیعی دندان تا حد امکان حفظ میشود. همچنین می توان از آنها در حیطه پروتزهای ثابت دندان مانند ساخت بریج و اسپلینت دندان ها استفاده کرد که باعث افزایش استحکام و پایداری در مقایسه با مواد متداول می شوند. در ارتودنسی، از FRC ها برای ساخت ریتینر های زیبایی و اپلاینس های متحرک استفاده می شود که راحتی و دوام بیشتری را برای بیماران ارائه می دهد.
مزایا و ملاحضات:
استفاده از FRC ها در دندانپزشکی مزایای متعددی دارد، به عنوان مثال امکان آماده سازی محافظه کارانه تر، حفظ ساختار طبیعی دندان و کاهش نیاز به درمان های تهاجمی و در عین حال افزایش استحکام، دوام و مقاومت در برابر شکست در مقایسه با کامپوزیت های متداول را فراهم می کنند.
علاوه بر این، FRC ها به علت ترکیب شدن الیاف به صورت یکپارچه با کامپوزیت ها ویژگی های زیبایی بسیار خوبی را ارائه می دهند با این حال، برای اطمینان از نتایج بالینی موفقیت‌آمیز ترمیم‌های کامپوزیت تقویت‌شده با فایبر، توجه به عواملی مانند روش‌های هندلینگ و انتقال مناسب، و همچنین انتخاب صحیح نوع فایبر و ماتریس‌های رزینی ، ضروری است.
مراحل کار با FRC ها
تشخیص و طرح درمان
اولین گام در استفاده بالینی از FRC ها شامل تشخیص و طرح درمان مناسب و سپس ارزیابی میزان ساختار از دست رفته دندان، شناسایی نقاط ضعیف یا ترک ها، و ارزیابی نیازهای زیبایی و عملکردی بیمار میباشد. بر این اساس دندانپزشک لزوم به کار گیری FRC و نوع FRC متناسب با درمان خود را تعیین می کند.
آماده سازی دندان و ایزولاسیون
مرحله ی پس از تعیین طرح درمان، آماده سازی و ایزولاسیون دندان است. بسته به کاربرد مد نظر، آماده سازی دندان ممکن است شامل حذف حداقل یا محافظه کارانه ساختار های دندانی تضعیف شده یا آسیب دیده برای سازگاری با FRC ها باشد. ایزولاسیون مناسب ناحیه درمان برای اطمینان از اتصال صحیح FRC ها و جلوگیری از بروز آلودگی ضروری است.
قراردهی کامپوزیت
کامپوزیت تقویت شده مطابق دستورالعمل کارخانه در ناحیه مناسب قرار میگیرد ، پروسه اولیه قرار دهی شامل آغشته کردن فایبر ها به آنفیلد رزین و کامپوزیت فلو ، شکل دهی به FRC ها با توجه به شکل حفره تراش خورده و باند کردن آن ها توسط ادهزیو های سازگار با کامپوزیت ها میباشد ، آداپته کردن دقیق FRC با ساختار دندان و اطمینان از پلیمریزاسیون کامل و مناسب موجب حصول استحکام و پایداری مطلوب میشود
فینیشینگ و پالیشینگ
پس از قرارگیری و پلیمریزاسیون ، فینیشینگ و پالیشینگ جهت دستیابی به سطوح یکنواخت و زیبایی مطلوب انجام میگیرد. فینیشینگ شامل کانتور کردن FRC ها برای هماهنگی با ساختار دندانی اطراف و حذف مواد اضافی است. پالیشینگ باعث افزایش براقیت سطح و کاهش خطر تجمع پلاک و stain می شود. معمولاً برای این منظور از ابزارهای پالیش الماسه و خمیرهای پالیش که مخصوص مواد کامپوزیتی طراحی شده اند استفاده می شود.
چند نمونه کامپوزیت تقویت شده با فایبر
- (GC) EverStick C&B
- Ribbond. معمولاً برای اسپلینت پریودنتال، ریتینر های ارتودنسی و تقویت کراون و بریج استفاده می شود.
- Fibrebond
- Interlig
- StickTech
بزنید و سپس 